Podział majątku vs PIT !

Sprzedaż nieruchomości po podziale majątku wspólnego 

– czy fiskus upomni się o PIT?

1. Wprowadzenie

Podział majątku wspólnego małżonków może budzić wiele pytań natury podatkowej, zwłaszcza w kontekście podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT). Jednym z kluczowych zagadnień jest kwestia, czy małżonek, który w wyniku podziału majątku wspólnego staje się wyłącznym właścicielem nieruchomości, zapłaci podatek dochodowy przy jej późniejszej sprzedaży.

W niniejszym artykule przeanalizuję tę kwestię, odwołując się do obowiązujących przepisów prawa podatkowego oraz orzecznictwa sądowego.

2. Podział majątku wspólnego a skutki podatkowe

Podział majątku wspólnego małżonków następuje zazwyczaj w wyniku rozwodu, separacji lub na mocy umowy majątkowej małżeńskiej. 

Zgodnie z art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (k.r.o.), majątek wspólny obejmuje przedmioty nabyte w trakcie trwania małżeństwa, z pewnymi wyjątkami.

Z perspektywy podatkowej kluczowy jest art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa o PIT), który określa, że przychód ze sprzedaży nieruchomości podlega opodatkowaniu, jeśli zbycie nastąpi przed upływem 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło jej nabycie.

3. Zmiany w przepisach dotyczących opodatkowania sprzedaży nieruchomości

3.1. Przepisy obowiązujące do końca 2018 roku

Przed 31 grudnia 2018 roku obowiązywała zasada, zgodnie z którą pięcioletni okres, po którym sprzedaż nieruchomości nie podlegała opodatkowaniu,  liczono od momentu podziału majątku wspólnego. Oznaczało to, że małżonek przejmujący nieruchomość w wyniku podziału majątku musiał odczekać  kolejne 5 lat od tej daty, aby sprzedaż była zwolniona z podatku dochodowego.

Interpretacje organów podatkowych oraz orzecznictwo sądów administracyjnych często prowadziły do rozbieżności w ocenie momentu nabycia nieruchomości.

W niektórych przypadkach przyjmowano, że podział majątku wspólnego oznacza nowe nabycie, co prowadziło do konieczności zapłaty podatku przy sprzedaży nieruchomości przed upływem 5 lat.

3.2. Nowelizacja od 1 stycznia 2019 r.

Od 1 stycznia 2019 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o PIT, która jednoznacznie określiła, że pięcioletni okres liczy się od momentu pierwotnego nabycia nieruchomości przez małżonków, a nie od momentu podziału majątku. Oznacza to, że jeśli nieruchomość została nabyta w trakcie trwania małżeństwa, a następnie jeden z małżonków przejął ją (nabył na wyłączną własność) po podziale majątku wspólnego, sprzedaż nie podlega opodatkowaniu, jeśli od pierwotnego nabycia upłynęło 5 lat. Zmiana ta ujednoliciła praktykę podatkową i zniosła niepewność prawną w tym zakresie, co zostało potwierdzone w interpretacjach indywidualnych oraz orzecznictwie.

4. Moment nabycia nieruchomości a obowiązek podatkowy

Kwestią fundamentalną jest ustalenie momentu nabycia nieruchomości przez małżonka, który w wyniku podziału majątku wspólnego staje się jej jedynym właścicielem. 

Organy podatkowe oraz sądy administracyjne zgodnie przyjmują, że nabycie nieruchomości do majątku wspólnego małżonków następuje z chwilą jej nabycia przez oboje małżonków. Tym samym, w przypadku podziału majątku wspólnego, małżonek przejmujący nieruchomość nie dokonuje nowego nabycia w rozumieniu ustawy o PIT.

5.  Wnioski

Podział majątku wspólnego sam w sobie nie skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego. Małżonek, który w jego wyniku staje się jedynym właścicielem nieruchomości, nie płaci podatku dochodowego przy jej sprzedaży, jeśli pierwotne nabycie nieruchomości przez małżonków miało miejsce co najmniej 5 lat wcześniej. 

Z uwagi na różnorodność stanów faktycznych oraz interpretacji podatkowych, zalecam  każdorazowe skonsultowanie sytuacji z doradcą podatkowym lub prawnikiem specjalizującym się w prawie podatkowym i rodzinnym.

  Autor: Joanna Tarnogórska

  prawnik, doradca na rynku nieruchomości

  właściciel firmy ALTER NIERUCHOMOŚCI